28 januari 2019

Dijkweg 67 Naaldwijk

Unieke woning en een fraai moNUment 

                       

                                                         door Piet van der Valk

 

 

Aan de Dijkweg 67 te Naaldwijk werd in 1934 een, zeker voor Westland van toen, bijzondere woning met praktijk voor tandarts C. Langerveld gebouwd. Hij was woonachtig in Kijkduin. De woning met praktijk werd, op advies van z’n vader, ontworpen door architect en meubelontwerper Hendrik (Henk) Wouda (1885-1946). Deze architect werkte in zijn beginjaren bij de bekende Nederlandse architect Berlage en van 1912 tot 1914 bij architect Eduard Pfeiffer in München. Het interieur van de woning, was voor hem een niet te scheiden deel van het geheel. In de periode dat dit plan, naar alle waarschijnlijkheid, door aannemer Toussaint werd gebouwd, was Wouda ook werkzaam als hoofd van de afdeling Moderne Interieurkunst bij Pander in Den Haag. De woning aan de Dijkweg had veel kenmerken, die we terugvinden in andere ontwerpen van Wouda in Wassenaar. De strakke vormgeving van de muren en het dak. De plaatsing van de kleinere kozijnen direct tegen de onderzijde van de goot. De witte kozijnen geplaatst in een geelkleurige muur, opgetrokken uit baksteen, die in Vlaams verband werden gemetseld. Het dak werd gedekt met donker geglazuurde dakpannen en kent grote dakoverstekken. Een vijver voor de deur, die als functie had de zonnestalen te weerkaatsen zodat er meer daglicht binnenkwam. De toen beschikbare voorbeelden uit Wassenaar waren onder andere Villa de Luifel voor de familie Meurs uit 1924, Villa voor de familie van Berkel uit 1930, voor familie Mees uit 1930 en voor Mayer Wolf uit 1933. In een van de eerste stukken die criticus A. van der Boom over Hendrik Wouda schreef, kenschetste hij hem treffend als ‘De vertolker van het bijzondere in het uiterst eenvoudige’. De stijl waarin deze woning door hem werd gebouwd vertoont nadrukkelijk de stijlkenmerken van Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright.

Frank Lloyd Wright
Architect Frank Lloyd Wright geboren 1867 in Wisconsin USA, groeide uit tot één van de meest invloedrijke architecten aller tijden. Zijn werk is niet in één bouwstijl samen te vatten. Frank Lloyd Wright had zijn eigen manier van bouwen en wordt gezien als ‘n pionier van verschillende stijlen. Zijn werk kenmerkt zich door horizontale lijnen, een open plattegrond, abstracte, kubistische vormen en later ook cirkelvormen. Bovendien bracht Frank Lloyd Wright zijn werk in harmonie met de natuurlijke omgeving, en voerde dat tot in detail door. Deze kenmerken zijn in al zijn werken terug te vinden. Goede voorbeelden van zijn eigen stijl zijn onder andere de vele villa’s uit het begin van zijn carrière, het huis op de waterval en het Guggenheim museum in New York. Dat laatste werk is bij de meeste mensen wellicht een bekend ontwerp. Hij verwierf reeds in 1943 de opdracht voor het ontwerp, maar het museum werd door de Tweede Wereldoorlog pas in 1959 gebouwd. Frank Lloyd Wright overleed op 9 april 1959 in Phoenix, Arizona. In 1991 werd hij door het American Institute of Architects benoemd tot ‘de grootse Amerikaanse architect aller tijden’.

De tandarts
Cornelis (Cees) Langerveld kwam als zoon van een rijke boer van de Zuid Hollandse eilanden. Hij ging studeren en in de loop van deze tijd schoof zijn interesse naar de tandheelkunde. Cees bleek een bijzondere en flamboyante man te zijn. Hij hield er van verwend te worden, lekker eten, genieten en ook af en toe wel van een groen blaadje. Een van zijn vroegere contacten in deze, bleek de vrouw van huisarts van Schie te zijn geweest. Hierdoor was een scheiding en vertrek van de huisarts uit Naaldwijk onvermijdelijk. Cees huwde later de Rotterdamse Agaath Criss. Tandartsen waren er in die tijd nog niet zo veel. Zij waren ook nog niet gebonden aan grenzen of op een bepaald aantal patiënten. Cees was op zijn vakgebied goed en verrichtte veel pionierswerk. Hij wist van aanpakken en was dat van huis uit wel gewend. Zo had hij patiënten uit Naaldwijk, Poeldijk, De Lier, Maasland en Hoek van Holland. Hij reed met zijn eigen, zeer luxe auto, met een draagbare behandelunit en later assistente Leny van den Enden-Flühr voor een dagdeel naar de klanten toe. Het leven van Cees moet zeer aantrekkelijk zijn geweest. Naast zijn vrouw, hielp huishoudster en kok Marietje Kroesse met het dagelijkse werk in huis. Zij had kost en inwoning en sliep op de zolderverdieping. Daarbij liep er nog een werkster, een naaister en een tuinman.
In het AD van 17 oktober 2014 schrijft Aad van Holstein in het stuk Ouder Westland, dat Duitse soldaten in 1944 bij tandarts Langerveld inbraken en veel spullen en een dag later ook nog een auto wisten weg te nemen. Cees z’n buurmeisje Jeane Zwinkels was hier gelukkig getuige van en informeerde de familie Langerveld en schreef het op in haar inmiddels bekende dagboek.
Zolang de stoomtram van de WSM Naaldwijk aandeed, reed deze nog voor een deel door de huidige achtertuin. Later heeft men er een strook grond bij kunnen kopen waardoor meer privacy ontstond. Dit stuk grond stond op de oorspronkelijke situatieschets al aangegeven.
In de vijver voor de entree van de praktijk hebben niet alleen goudvissen gezwommen. Na de behandeling, zijn er soms niet oplettende patiënten in gekieperd. Ook zijn heel wat flinke bloedrode fluimen, zelfs met kies of tand tussen de niets vermoedende roodkleurige goudvissen geland. Wat later in de tijd ging Cees een samenwerkingsverband aan met tandarts W. van Doorn, deze van Doorn was al langer bij Cees in dienst. Goodwill was in die tijd nog iets dat nog royaal werd gefinancierd. En ook het zakelijke was bij Cees in goed handen. Hij stopte rond 1967 met de uitoefening van de praktijk, maar bleef  met zijn vrouw wel de bovenverdieping bewonen. Het echtpaar Langerveld bleef kinderloos en toen Agaath na een slopende ziekte kwam te overlijden, had Cees al wat langer contact met Tootje Heijn, een volle nicht van Albert Heijn. Uiteindelijk verlieten Tootje en Cees in 1977 de woning aan de Dijkweg en verhuisden naar de Churchilllaan in Rijswijk.

Van praktijk naar kantoor
Nadat Langerveld de praktijk niet meer gebruikte werd het pand verhuurd aan Piet Hulsebosch sr. die daar zijn makelaarskantoor vestigde. Nadat zij verhuisden naar het huidige pand aan de Stokdijkkade in 1977, kocht Leon Jaspers, de oudere broer van Bernard en Jos, het pand. Leon had tot dan toe het notariskantoor in de Verburchlaan te Naaldwijk aan huis gehad. Leon kwam echter in 1981 onverwachts te overlijden en zo nam Bernard Jaspers het notariskantoor over en kwam Jos het bedrijf enkele maanden later versterken. Bernard gaf in 1986 architect Aris Budding uit ’s-Gravenzande opdracht een plan te maken om het pand aan de achterzijde uit te breiden. In 1988 voerde Bouwburo Weba dit werk uit. Ook in 1993 werd door Weba nog een kleine uitbreiding in de vorm van extra bergruimte in de tuin gebouwd. Voor de eeuwwisseling werd al nadrukkelijk aan overdracht van het notariskantoor Jaspers gewerkt. Een headhunter droeg geschikte kandidaten aan, in de personen van Lars Boellaard en mevrouw Sawitrie Kanhai. Zij hebben met de mensen van het notariskantoor en Peter Quist met zijn advocaten ervoor gezorgd dat het kantoor vanaf 2001 aan het Verhagenplein in Naaldwijk de noodzakelijk stap voorwaarts kon maken. De heren Bernard en Jos Jaspers konden daarna per 1 november 2003 met een gerust hart afscheid nemen. Het kantoor is op dit moment al weer een aantal jaar in ‘n schitterend ruim kantoor aan het Galgepad 21 te Naaldwijk gevestigd onder de Naam ‘Westland Partners’.

Wonen
Ook voor het kantoor brak er in het jaar 2000 weer een nieuwe fase aan. Aad Fioole en zijn vrouw Anja Roos, kochten het pand in 2000 en lieten het grondig opknappen en verbeteren, om het als woning optimaal te kunnen benutten. Na al die jaren bleken zij de tweede eigenaar te zijn geworden, die er ook daadwerkelijk zelf gewoond hadden. Nadat zij er 14 jaar met heel plezier woonden, brak ook voor hen de tijd aan om het te verkopen. Henk Salome en zijn vrouw Carry Salome, kwamen er bij toeval achter dat het pand in de stille verkoop stond en kochten de woning in 2014 aan. Na de overdracht kort daarop, richtte zij het naar eigen inzicht in. Verbazingwekkend is het, wanneer je je bedenkt dat het pand nu al 82 jaar oud is, maar een uitstraling heeft van een ‘jonge moNUmentale dame’. Iets wat oorspronkelijke opdrachtgever en tandarts Cees Langerveld, graag nog had willen beleven.