N24 Chirurgijnhuis

Dit pand is vermoedelijk rond 1640 gebouwd in opdracht van chirurgijn mr. Thomas Kerckring. Mogelijk nog wat eerder. Dankzij diepgravend onderzoek van Gerard Beijer weten we wie er in de loop der eeuwen eigenaar zijn geweest van dit historische pand.

De informatie over de eigenaren is opgesteld aan de hand van (ver)koopaktes. In die aktes wordt uiteraard de verkoopprijs vermeld. In die documenten zien we dat de verkoopprijs in 1637, bij de verkoop van Heijndrick Kerckring aan zijn broer Thomas, 1.200 carolus (guldens) bedraagt. Slechts negen jaar later bedraagt de prijs 2.500 carolus. Meer dan een verdubbeling, die eigenlijk alleen kan worden verklaard doordat het pand nieuw is gebouwd (of fors vernieuwd) en daarmee ook groter en moderner werd, en dus meer waard is geworden. Deze aanname wordt nog eens bevestigd door de bouwstijl die op eerste helft 17e eeuw wordt geschat.

Een andere mogelijkheid is dat al 20 jaar eerder het huis, of de voorgevel is gebouwd. Dat was in de tijd dat Lucq de eigenaar was (in periode 1613-1622). Hij was metselaar, en gezien het prachtige metselwerk zou het dus door hem kunnen zijn gebouwd.

Chirurgijns
In de loop der eeuwen hebben hier minstens drie chirurgijns hun praktijk gehad. Het vak van chirurgijn kwam voort uit het werk van de barbier, en hield zich vooral bezig met zaken waarbij bloed tevoorschijn kwam. Dit in tegenstelling tot de universitair opgeleide artsen, die zich met interne geneeskunde bezighielden. Thomas Kerckring had de meestertitel, dus mag worden aangenomen dat hij zowel arts als chirurgijn was.

Er bestond een opleiding waarin chirurgijns het vak leerden. De patiënt was hierbij oefenmateriaal. Daarnaast nam men deel aan anatomielessen (soms in een anatomisch theater) waarbij terechtgestelde misdadigers werden ontleed. Veelvoorkomende handelingen in die tijd waren aderlating, wondverzorging en de zorg voor botbreuken. Laudanum (opium) en alcohol waren de toenmalige verdovingsmiddelen.

Juwelier
Vanaf het tweede deel van de negentiende eeuw waren in dit pand horlogemakers gevestigd. Mogelijk in combinatie met een schoenmaker. De horlogemakers-periode startte met de firma Krijn van der Laan. Deze Delftse horlogemaker had al een juwelierszaak aan de Voldersgracht 25 in Delft. Deze zaak in Naaldwijk was voor zijn zoons bedoeld. Na het overlijden van zoon Krijn van der Laan in 1918, wordt het pand verkocht aan horlogemaker Pieter Saarloos, afkomstig uit Zevenbergen. Saarloos was daar in 1908 als zelfstandig horlogemaker aan de slag gegaan en besloot het bedrijf in Naaldwijk over te nemen, wellicht om zijn zonen meer toekomst te geven. Hij adverteerde vanaf de start met ‘P. Saarloos & Zonen.’ In 1930 prijkt op de gevel al de naam van zijn zoon Huibert: “H. Saarloos”. Nadien volgen andere familieleden.

Om de sieraden goed aan het voorbij wandelende publiek te kunnen tonen, liet Pieter in 1925 het onderste gedeelte van de oorspronkelijke voorgevel aanpassen met een voor die tijd moderne winkelpui. De rest van de gevel liet hij gelukkig intact. De pers was te spreken over de aanpassingen. In de Westlandse Courant van 4 februari 1925 meldde de journalist: “Thans is een sinds ettelijke jaren bestaande zaak, nl. die van den heer Saarloos op het Wilhelminaplein op buitengewone manier vernieuwd. Het oude pand, een onzer schoonste huizen, bezien vanuit een oogpunt van historische bouwkunst, maar zoo, dat de schoone ouderwetsche gevel behouden bleef, terwijl beneden een eerste klas moderne winkel in goud, zilver en uurwerken verrees. Zaterdagavond toen deze zaak geopend werd was de etalage één pracht van glans en licht.”

De naam Saarloos is tot 1972 aan het pand verbonden. Toen is de zaak overgenomen door de firma Van Loenen, die ervoor schuin aan de overkant in de Herenstraat zat. Ergens in de jaren tot nu heeft een malloot de kleine stukjes gevel op de begane grond wit geverfd. Hopelijk kan dat nog weer een keer in oude stijl hersteld worden. Het pand is dusdanig waardevol dat het in 1969 de status van Rijksmonument heeft gekregen.