P12 Woning met huisartsenpraktijk
Dit huis is kort voor 1888 voor een huisarts gebouwd. Het kerkbestuur van de Bartholomeuskerk maakte daarover afspraken met het bisdom Haarlem. Vermoedelijk betrok eerst dokter Van Beek het pand, daarna dokter Weitjens (1901). Huisarts Jan ter Haar kwam er in 1930 te wonen. Het kerkbestuur bezat ook een woonhuis op nr. 86. Na een verbouwing in 1935 huurde dokter Ter Haar dit als garage. Het achterdeel van de garage was jarenlang in gebruik bij verenigingen en als EHBO-lokaal. In 1961 kocht de familie Ter Haar het woonhuis en de garage. Kerk- en armbestuur deelden de opbrengst.
In het huis bevond de spreekkamer zich links van de voordeur. De wachtkamer was in de daarachter gelegen opkamer. De huisartsen hielden zelf apotheek. De garage heeft plaatsgemaakt voor een woning.
Het ontstaan van de Geneeskunde
De mens is al vanaf het begin van de evolutie (schepping) bezig om zijn leven te verlengen. Dit onder andere doormiddel van voeding, medicijnen en het gebed. Maar na zovele jaren hebben wij nog steeds niet het eeuwige leven, en misschien is dat maar goed ook.
Wanneer de geneeskunde zijn intrede deed en in welke vorm is onbekend, maar bekend is dat o.a. de Romeinen, Egyptenaren, Indiërs, Chinezen en het volk van Babylonië voor Christus al bezig waren met hun gezondheid. Dat was natuurlijk in een heel andere vorm dan wij heden ten dage kennen. Velen maakten gebruik van kruiden en astrologie maar ook gebeden en offers moesten tot genezing leiden. Een persoon die aan de basis stond van de geneeskunde zoals wij die nu kennen is de arts Hippocrates van Kos (Kos ca. 460 v.Chr. – Larissa, 377 v. Chr). Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de westerse geneeskunde omdat hij als eerste natuurlijke in plaats van bovennatuurlijke oorzaken voor ziekten zag. Hij was een van de eersten in de westerse wereld die op basis van lichamelijke symptomen een diagnose kon stellen en daarbij een bepaalde therapie voorschreef. Hij haalde dus de geneeskunde in de westerse wereld uit de sfeer van tovenarij en godsdienst.
Het Corpus Hippocraticum is een verzameling van meer dan 60 oude geschriften over geneeskunst, mogelijk allemaal van de hand van Hippocrates en zijn studenten. Hippocrates bedacht onder andere de Eed van Hippocrates, die nog altijd van toepassing is op hedendaagse artsen. Hippocrates en zijn volgelingen waren de eersten die veel ziektes en de behandelingen daarvoor omschreven. Door o.a. deze Hippocrates maar ook de Grieks-Romeinse arts Claudius Galenus en Aulus Cornelius Celsus is veel pioniers werk verricht waar wij nu nog de vruchten van plukken.
Gezondheidszorg via de Kerk
Ook de kerken lieten zich hierin niet onbetuigd, later, vooral in de Middeleeuwen, gingen zij zich meer en meer met de geneeskunde bezighouden, niet zozeer met verstrekken van medicijnen maar meer met het gebed om genezing. In de 16e en 17e eeuw gingen de kerken zich ook meer inzetten voor de ziekenverzorging en namen zij het voortouw om gasthuizen te stichten samen met de z.g. Heilige Geestmeesters. Deze verzorgende instellingen als de Heilige Geestmeesters waren een fenomeen in die tijd en vonden hun oorsprong in Frankrijk en breide zich als een olievlek over Europa uit. Kerken en kloosters droegen hun steentje bij om deze gezondheidszorg te organiseren. Om de gezondheidzorg ook plaatselijk te kunnen leveren kwamen er in de 18e en 19e eeuw in elke stad of dorp een geneesheer vaak ook onder het bezielend oog van de kerk. De kerkelijke leiders zagen toen al in dat de balans tussen lichaam en ziel in evenwicht moest zijn.
Dokterswoning in Poeldijk
Zo ook in Poeldijk, daar had de katholieke kerk in de tweede helft van de 19e eeuw in de Voorstraat al een oude woning alwaar geneesheer Thomas van Dijk, afkomstig uit Zaltbommel, zijn beroep als arts uitoefende. Van Dijk was niet alleen geneesheer maar ook heelmeester en verloskundige. Na zijn overlijden in 1880 wilden de kerkelijke leiders een nieuwe woning bouwen voor de opvolger van dr. Van Dijk. Dat huis is er niet meteen en daarom moet ook dokter Van Mil nog met een oudere woning genoegen nemen.
In 1881 dient het kerkbestuur bij het bisdom een verzoek in om een lening aan te mogen gaan voor de bouw van een nieuwe woning voor de plaatselijke geneesheer. Nadat dit in eerste instantie afgewezen werd kreeg het bestuur alsnog de goedkeuring van het bisdom Haarlem voor het aangaan van een lening voor de bouw van de woning. Dit alles om het algemeen belang te dienen maar eveneens opdat de waarde van dit eigendom aanzienlijk zou gaan stijgen zodat dit ook voor de kerk een interessante investering zou zijn. De opdracht werd gegund aan de plaatselijke aannemers Witkamp en Van der Haar, zij zullen ook voor het ontwerp hebben getekend zoals gebruikelijk in die tijd.
Het wordt een statig asymmetrisch pand in neoclassicistische stijl dat geaccentueerd wordt door de twee treden die men moet opgaan alvorens binnen te gaan. De voordeur is gevat in een gepleisterde frontpartij die tot aan het dak doorloopt, de gevel heeft halverwege een lint van decoratief metselwerk en word afgesloten met een forse goot, boven alle raampartijen bevindt zich midden boven de ramen een hardstenen sluitsteen. Na de oplevering in 1888 neemt dokter Van Beek zijn intrek in de nieuwe woning, tot er in 1901 weer een wisseling komt in de persoon van Dr. Weitjens.
Deze dokter, geboren in het Gelderse Huissen, heeft voor Poeldijk veel betekend. Zo was hij een van de initiatiefnemers van een woningbouwproject voor de Poeldijkse arbeiders. Hij wordt tot de dag van vandaag nog geëerd met de naar hem vernoemde Dr. Weitjenslaan. Dat Weitjens zelf ook goede herinneringen aan Poeldijk had blijkt wel uit het feit dat nazaten van hem in 2007, 140 jaar na zijn geboorte, nog een familiereünie in Poeldijk organiseerden.
In 1930 nam dokter Ter Haar de artsenpraktijk over van Weitjens die Poeldijk verruilde voor Voorburg, tot zijn overlijden in 1943. Dokter Ter Haar, die naast arts ook gynaecoloog was, bleef tot hoge leeftijd actief maar legde uiteindelijk – na 45 jaar – in 1975 zijn functie neer. Hij bleef wel wonen in het statige pand waar hij overleed in 1985.
In 2019 is er door Hans Grootscholten onderzoek gedaan naar twee percelen die met de dokterswoning geassocieerd worden. Lees hier meer over zijn Onderzoek Naar De Percelen Van De Dokterswoning.
