N11 Boerderij De Vlietwoning
De Vlietwoning is in de vijftiende eeuw gebouwd op de plek van een eerdere ontginningsboerderij. De boerderij, gelegen op een terp van ongeveer een meter hoog, ligt centraal in de Vlietpolder aan de Oostwatering en aan het riviertje Vliet. Het was in de zestiende eeuw met 77 hectare grond het grootste gemengde boerenbedrijf van Naaldwijk.
Begin zestiende eeuw is er een scheiding aangebracht tussen het werk- en het woongedeelte. De boerderij heeft een rijke bouwhistorie. Het interieur is zeer bijzonder. In de twintigste eeuw is het verval ingetreden. In 1950 kwam de boerderij deels leeg te staan en een grote brand in 2009 was funest. In 2015 is gestart met de restauratie van de stallen. Sinds 2016 is een stichting actief met het herstel van de historische boerderij.
Geschiedenis
Mogelijk was er in de 12e eeuw al sprake van deze (ontginnings)boerderij want in die tijd werd vanuit dit punt de Vlietpolder ontgonnen. De huidige boerderij is waarschijnlijk in de 15e eeuw nieuw gebouwd op de plek van de eerdere boerderij. Zeker is dat de boerderij al vóór 1561 in bezit was en bewoond werd door Willem Corszoon van der Vliet, een belangrijke man. Zijn oma van vaderskant was Machteld Dirksdochter van der Woerd, telg uit een Naaldwijkse adelijke familie. Zijn oma van moeders kant stamde af van de adellijke familie van Egmond.
De Vlietwoning staat op een grote terp van circa een meter hoog. Waarschijnlijk stond er een kasteeltoren bij want in de Tiende penning van 1561 wordt melding gemaakt van een ‘hoogwerf”. Dat is een aanduiding voor een mottekasteel, een kasteeltoren op een ronde aarden verhoging. Willem verkocht de boerderij met omliggende bebouwing en grond aan zijn zoon Jan, die toen in de twintig was. In 1597 werd de boerderij verkocht door de erfgenamen van Jan Arentszoon Touw van der Burgh, in leven gehuwd met Neeltgen, de zus van Jan. Het woongedeelte aan de voorzijde van de woning is zestiende en zeventiende eeuws, gezien de laat Gotische en vroeg Renaissance sleutelstukken, de eikenhouten constructie van het plafond en de kloostermoppen in het kelderdeel.
In de loop der eeuwen is de boerderij vele malen in andere familie-handen gekomen. In 1766 werd de Vlietwoning openbaar verkocht aan Pieter Sprenkhuijsen, bouwman (boer) en wonende onder Naaldwijk. Het te kopen object werd als volgt omschreven: “de Huismanswoning van ouds genaamd “de Vlietwoning” in de Vlietpolder onder Naaldwijk, bestaande in een woonhuis, bouwhuis, zomerhuis, stalling, kaarnmolen, dorsvloer, boomgaarden, en verder plus 20 margen annex de woning. Belend zuid: de Oostwatering, west: de Vlietweg, noord: de Broekweg en oost: de koper”.
Drie generaties Sprinkhuizen bleven er boeren. De twee kleinzonen, Martinus en Pieter, besloten een nieuw huis te bouwen langs de Lange Broekweg om de Vlietwoningj voortaan te verhuren. Nadat Pieter in 1899 als laatste van het gezin kwam te overlijden werden de Vlietwoning en de woning aan de Lange Broekweg 2 aan de Adrianus Parochie in Naaldwijk geschonken. De parochie zette de pacht van de boerderij voort. Landerijen werden in de loop der jaren verkocht t.b.v. de tuinbouw. In 1950 bouwde de Adrianus Parochie een nieuwe woning naast de Vlietwoning. De Vlietwoning werd vanaf dat moment niet meer als woonruimte gebruikt. In 1980 werd de boerderij verkocht aan Cornelis en Gré Ruigrok.
Op 26 mei 2009 voltrok zich een groot drama: er brak brand uit in de Vlietwoning. De verzekering was onvoldoende om de hele boerderij te kunnen herstellen. Gelukkig is een eerste renovatie al uitgevoerd en is een stichting druk in de weer om gelden binnen te halen, zodat de boerderij in de toekomst weer in volle luister de binnenkomst in het Westland kan sieren.
Architectuur
De Vlietwoning is een krukhuisboerderij, wat inhoudt dat het woonhuis naar één zijkant is uitgebouwd en daardoor een L-vormige noklijn heeft gekregen. Het gebouw staat met de achtergevel naar de Burgemeester Elzenweg gericht. Het dwarsgeplaatste voorhuis bestaat uit twee delen. Het linker deel vormt een éénlaags volume onder een zadeldak met verhoogde borstwering. Het rechter geveldeel bevat twee bouwlagen onder hetzelfde zadeldak. De stal is éénlaags en bezit een afgewolfd zadeldak met grote, steile dakvlakken. De uitbouw is één bouwlaag hoog en wordt bekroond door een schilddak dat haaks aansluit op het dak van de stal. De gevels zijn opgetrokken in kruisverband en voorzien van klezoren op de hoeken. De voor- en linker zijgevel zijn voorzien van ijzeren profielen ter versteviging.
Gustaaf van Gaalen
bronnen: Piet van der Valk (Monumentaal Westland)
Rijksdienst voor Cultureel erfgoed
Zie de De Vlietwoning In Cijfers
